Metoda prof. Kozyavkina szansą dla dzieci z porażeniem mózgowym

Mała dziewczynka widoczna na filmie podtrzymywana jest przez matkę. Nie jest w stanie poruszać się bez jej pomocy. Kolejna odsłona i to samo dziecko stawia pierwsze samodzielne, chociaż jeszcze nieporadne kroki. Następne migawki pokazują dalsze postępy w nauce chodzenia. Na ostatnich kadrach widzimy, wydawałoby się, zupełnie zdrową kilkulatkę. Jak się okazuje, zaczęła właśnie naukę w szkole podstawowej. Od tej chwili będzie żyła tak, jak jej pełnosprawni rówieśnicy. Jednak żeby zyskać szansę na to „normalne” życie, musiała przejechać tysiące kilometrów…

Dziewczynka jest jednym z 70 000 pacjentów z dziecięcym porażeniem mózgowym, którzy na przestrzeni ostatnich 30 lat przybywali z różnych zakątków świata na Ukrainę. Czemu właśnie tutaj?

Jesteśmy w Truskawcu, słynnym ukraińskim kurorcie. Profesor Volodymyr Kozyavkin oprowadza nas po otwartej w 2003 roku Międzynarodowej Klinice Rehabilitacji. Ten olbrzymi, kilkupiętrowy kompleks w środku bardziej przypomina bajkowy hotel niż lecznicę. To jedna z 3 placówek na Ukrainie, gdzie zespół specjalistów, korzystając z metody stworzonej przez prof. Kozyavkina oraz posługując się najnowocześniejszą technologią i najwyższej klasy sprzętem, pomaga powrócić do sprawności pacjentom z mózgowym porażeniem dziecięcym (MPD).

MPD to zaburzenia ruchu i postawy, powstałe na skutek trwałego uszkodzenia mózgu w okresie płodowym bądź niemowlęcym. Może się manifestować nieprawidłowym napięciem mięśni, zaburzeniami motoryki, koordynacji i równowagi, odruchami mimowolnymi, deformacjami stawów i kości, przykurczami. Stopień ich nasilenia bywa różny. Ciężka postać schorzenia to prawie całkowity brak możliwości poruszania się. Częste objawy towarzyszące to silne bóle, zaburzenia integracji sensorycznej, mowy oraz zachowania, problemy z uczeniem się i jedzeniem. Statystycznie choroba występuje u ponad 2 na 1000 noworodków.

Szacuje się, że w Polsce żyje ok. 25 tysięcy osób z MPD. Dla wielu z nich metoda Kozyavkina to szansa na poprawę stanu zdrowia i lepszą jakość życia.

Metoda ta znana jest także jako System Intensywnej Rehabilitacji Neurofizjologicznej (SIRN). Prof. Volodymyr Kozyavkin opracował ją ponad 30 lat temu, a następnie nieustannie udoskonalał. SIRN to wieloskładnikowy model rehabilitacji, w którym poszczególne elementy uzupełniają się, wzmacniając efektywność terapii. Jego podstawą jest metoda biomechanicznej korekcji kręgosłupa i dużych stawów, a dodatkowymi komponentami – refleksoterapia, fizykoterapia, specjalna forma masażu, rytmiczne ćwiczenia grupowe, mechanoterapia i apiterapia. Z ich pomocą stymuluje się mechanizmy kompensacyjne organizmu oraz właściwości neuroplastyczne mózgu, dążąc do stworzenia takiego nowego stanu funkcjonalnego, którego następstwem będzie obniżenie stopnia napięcia mięśni, zwiększenie aktywności ruchowej, usprawnienie krążenia krwi i metabolizmu. To z kolei prowadzi do dalszej poprawy rozwoju i funkcjonowania.

Warto wspomnieć o wykorzystywaniu w rehabilitacji technologii rzeczywistości wirtualnej. Specjalnie zaprojektowane urządzenia i gry komputerowe nie tylko wzbudzają w dzieciach zainteresowanie i stanowią rodzaj zabawy, ale są także ważnym narzędziem pomagającym usprawniać motorykę u najmłodszych pacjentów.

Inną formą pracy z dziećmi jest program korekcji ruchów w kostiumie „Spirala”. Pierwsza wersja tego kostiumu powstała w oparciu o model stworzony w latach 70-tych dla przebywających w stanie nieważkości astronautów.

Rehabilitacja metodą SIRN prowadzona jest na Ukrainie w 2 placówkach we Lwowie, w tym w Międzynarodowej Klinice Rehabilitacji Kozyavkina, w Truskawcu, a poza granicami – w akredytowanych centrach medycznych na Cyprze i w Zjednoczonych Emiratach Arabskich.

Realizuje się w nich przez okres 14 dni program intensywnej pracy z pacjentami. Następne miesiące to kontynuowanie, zgodnie ze wskazaniami lekarzy, usprawniania w warunkach domowych, a potem powrót do kliniki na kolejne 2 tygodnie.

Na bazie SIRN powstały również programy rehabilitacyjne dla niemowląt – od 3 miesiąca życia – oraz dla osób dorosłych.

Niezwykła skuteczność metody Kozyavkina sprawia, że po pomoc do klinik profesora przyjeżdżają rodziny ze wszystkich kontynentów. Więcej informacji na jej temat, a także wykaz schorzeń, w których znajduje ona zastosowanie, znajduje się na stronie www.kozyavkin.com.

Są tam też opublikowane wyniki badania, na podstawie którego sprawdzano działanie SIRN. Spośród biorących w nim udział 12 256 pacjentów, 89% stanowiły dzieci z różnego rodzaju formami MPD. U 94% badanych udało się znormalizować napięcie mięśni, u 75% usprawnić kontrolowanie ruchów głowy w pozycji leżącej, 62% z osób nie potrafiących usiąść nauczyło się tej czynności, 19% – zaczęło samodzielnie chodzić, a 87% po zabiegach było w stanie otworzyć dłoń, do tej pory zaciśniętą spastycznie w pięść. W przytoczonym wyżej badaniu największą grupę – aż 36% – stanowiły dzieci w wieku od 7 do 14 lat. Niestety, tylko 3% spośród nich rozpoczęło terapię poniżej 4 roku życia. A u takich dzieci właśnie, z uwagi na wczesne podjęcie rehabilitacji, przynosi ona najbardziej spektakularne efekty.

Analizując powyższe wyniki łatwo zrozumieć, dlaczego metoda Kozyavkina została uznana za jeden z czterech najefektywniejszych sposobów prowadzenia terapii u dzieci dotkniętych MPD. Znacząco podnosi ich sprawność, a tym samym poprawia stopień samodzielności i jakość życia. Im szybciej jest wdrażana, tym lepsze przynosi rezultaty. Warto zatem ją popularyzować, a dzięki temu stworzyć jak najszerszej grupie pacjentów szansę na podjęcie wczesnej rehabilitacji.
 
tekst i zdjęcia: Dominika Jaśkiewicz